| | Tiyatro Kursu | Şirket Tiyatrosu | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| | Ana Sayfa | Hakkımızda | Yazılar | Haberler | Yazarlar | Tiyatro Oyunları | Tiyatro Grupları | Sanatçılar | Kaynak | Duyuru Panosu | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Tuncer Cücenoğlu'nun Che'si - Türk Dramatik Sanatınca Che Guevara Darya Paseçnik 
Birçok akılcı görüş bizden önce düşünüldü ve söylendi ama böyle olsa da ben bütün devrimlerin güzelliğini onların çok hızlı oluşunda görüyorum. Devrimlere uzun bir süre hazırlanılır, hemen hemen bütün adımları özenle döşenir. Devrimlerin hazırlanması inanılmaz zor bir iş olabilir. Buna rağmen devrim başlayıp hemen de bitiverir. Ulaşılması gereken amaçlara ya ulaşılır ya da ulaşılamaz. Her neyse devrimin en büyük güzelliği onu yaratan ve ona ilham verip yaşamlarını devrim için armağan edenlerdir. Biz çelişkili bir yaşam geçiriyoruz. İki çağa da tanık olduk ve sürdürüyoruz yaşamımızı. Bazı devrimleri görmedik, bazılarını gördük, bazılarına da katıldık. Katıldığımız ve katılmadığımız devrimlerin liderleri bizim beyinlerimize ve gönüllerimize ulaşıp orada kaldılar. İlginç şeyleri görüyoruz – devrimi hissetmeyenler, ona katılmayanlar, o zamanlarda bile doğmayan insanlar bu devrimlerin artık ölü kahramanlarında kendi kahramanlarını görüyorlar ve görmek istiyorlar. Göğüslerindeki devrim kahramanının yüzü onlara ilham veriyor ve onları coşturuyor. Dünyada ‘Devrimin son romantik kişisi’ olarak tanınan Che Guevara, şüphesiz en meşhur, en popüler, en sevilen bir devrimcidir. Onu tanımayanlar, Alberto Korda Diaz tarafından yapılan o bilindik ünlü resmini görmeyenler var mıdır bilmiyorum? Çok romantik ve atılgan, biraz da trajiktir artık bu tarihsel kişi. 1967 yılında öldürülmesine rağmen bugün hayatlarımızda yaşamını devam ettiriyor. Bütün dünyada devrimciler ve birçok insan onun “Devrimcinin Notları”, “Gerilla Savaşı” ve “Bolivya Günlüğü” adlı kitaplarını okuyorlar. Che Guevara’yi sevmeyenler de var. ‘Bolivya’ya gitmeseydi ve orada öldürülmeseydi asla bu kadar ünlü olamazdı’ diyorlar. Bence böyle çelişik görüşler Che kişiliğinin tekliğini kanıtlıyor. Türk edebiyatında bulabildiğim Che Guevara ile ilgili Metin Demirtaş tarafından 1968’de yazılan bir şiir var: Bizim de ozanlarımız vardır Che Guevara Sağ çıkmış güneşsiz taş odalardan Yüreğiyle barışa, sevgiye yönelmiş Çelik öfke bir yanı, bir yanı uysal mavi Eğilmeden dimdik geçmiş demir kapılardan Bizim de devrimci insanlarımız vardır Che Guevara Çünkü Vietnam hepimizin Vietnam’ı Kongo hepimizin Kongo’su Bir kere özsu yürümüştür dallara Patlayacaktır ağır sancılarla karanlıklar Varmak için o güzel yarınlara Bizim de devrimci insanlarımız vardır Che Guevara Türklerin ulusal gururu dünyadaki devrim deneyimiyle yakınlaşıp çoğu zaman yeni ruhu doğuruyor ve bu ruhta yeni sanat eserleri yer bulabiliyorlar kendine. Ekim ayında İstanbul’dayken oyun yazarı Tuncer Cücenoğlu ile tanıştım. Bana armağan ettiği bir çok kitabından biri de ‘Toplu oyunları 4 Che Guevara, Tiyatrocular, Ah Bir Yoksul Olsam”. Kitabında Che ile ilgili oyunu görünce onu Ukraynaca’ya çevirmeye karar verdim. Tuncer Cücenoğlu’nu kısaca anlatacağım: 1944 yılında Türkiye’de Çorum’da doğdu. Oyun yazarı ve öğretim üyesi. İstanbul’da yaşıyor. Tuncer Cücenoğlu, ortaöğrenimini Çorum'da tamamladıktan sonra, Ankara Üniversitesi, Dil –Tarih ve Coğrafya Fakültesi Kütüphanecilik Bölümü'nü bitirdi. Milli Eğitim Bakanlığı'nda çeşitli görevler yaptı ve 1982'de de devlet memurluğundan siyasi gerekçelerle uzaklaştırıldı. . Cücenoğlu, halen Türkiye Yazarlar Sendikası ve Uluslararası PEN Yazarlar Birliği üyesi. MSM Özel Konservatuarı ve Kıbrıs Yakın Doğu Üniversitesi “Dramatik Oyun Yazarlığı” öğretim görevlisi olarak çalışıyor. Ayrıca Sadri Alışık Kültür Merkezi ve bazı Belediyelerde de yeni yazarlar yetişmesine katkı sağlıyor. Yalnızca tiyatro kitapları yayımlayan Mitos Boyut Yayınevi’nin de danışmanı olarak görevini sürdüren Cücenoğlu, BİRGÜN Gazetesi’nde gittiği ülkeleri tanıtan gözlemlerini, HABERTÜRK Gazetesi’nde ise kültür-sanat üstüne görüşlerini içeren yazılar yazıyor zaman zaman. Tuncer Cücenoğlu’nunn tüm oyunları Mitos Boyut Yayınevi’nce yayımlanıyor. Oyunlarıysa birçok yabancı dile çevrildi ve çevrilmeye de devam ediyor. Ünlü Türk Şairi ve Cumhuriyet Gazetesi köşe yazarı Ataol Behramoğlu şunları söylüyor Tuncer Cücenoğlu ve oyunları hakkında: “Tuncer Cücenoğlu halkın yazarıdır… Nefes alıp verir gibi bir doğallıkla yazıyor oyunlarını. Gösterişe prim vermeksizin, ün tutkusuna kapılmaksızın. Daha doğru, daha güzel bir insanlığı, daha mutlu bir Türkiye’yi özlüyor. Buna karşın ‘didaktik’ olmamayı da başarabiliyor. O asık yüzlü değil, iyi kalpli bir öğretmen gibidir. Güldürerek, şaşırtarak, sevindirerek, sorular sordurarak, nasıl daha doğru dürüst insan olunabileceği konusunda düşünmemizi sağlayan…’ Tuncer Cücenoğlu’yla sık sık görüşüyorduk İstanbul’da. Birçok oyununu okudum, birini tiyatroda seyretme şansı da buldum. Çıkmaz Sokak adlı oyununu İstanbul Şehir Tiyatroları’nın yapımı olarak izledim. Che Guevara’yı çok konuştuk onunla. Cücenoğlu’nun Che’yi çok sevdiğini ve ona derin saygı duyduğun anladım. Tuncer Cücenoğlu’nun ‘Che’si tarihsel bir Che’dir. Onun aşklarını, tutkularını, astımlı göğsündeki devrimci ateşini ayrıntılı olarak çiziyor usta. Şimdi ‘Che Guevara’ya geri dönüyorum. Oyun 2007 yılında yazılmış bir müzikal tragedyadır. Baş kahramanı Ernesto Che Guevara. Che’yi kısaca anlatırken onun Arjantin doğumlu bir doktor, Marksist bir politikacı ve dönemin Küba gerillaları ile Enternasyonalist gerillalarının da lideri olduğunu söyleriz. Tuncer Cücenoğlu’nun ‘Che’sini yorumlayan Türkiye’nin en önemli eleştirmenlerinden ve Uluslararası Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Başkanı da olan Üstün Akmen şöyle yorumluyor oyunu: ‘Che Guevara, belgesel niteliği taşıyan bir müzikal tragedya. Cücenoğlu sizi Che ile bir boy aynasının önünde tanıştıracak, sakın şaşırmayın, aynada ara sıra kendinize bakın!’ Artık çevirisini bitirdiğim ‘Che Guevara’ oyunu, Che’nin doğumunu, ailesini, hastalığını, ortamını, gençliğini, mesleğini, okuduğu kitapları, aşklarını, yazdığı mektupları, arkadaşlarını (aralarında Fidel ve Raul Castro), işini, düşmanlarını ve hatta trajik ölümünü gösteriyor. Bu oyun Che’yi hala bilmeyenlere güzel ansiklopedik bilgiler de verecek. O’nun portresini ve ateşe benzeyen hayatını Tanrıya ve halkına verdiğini görüyoruz. Cücenoğlu’nun yazdığı güzel şarkı sözleri de bu oyunu zenginleştiriyor. Örneğin: GERİLLALARIN DEVRİM ŞARKISI: İnançlıyız hepimiz, Kararlıyız cabası! Engelleri aşarız! Tunç gibiyiz hepimiz! Nereden gelirse gelsin, Korkmayız biz ölümden! Bilmekteyiz çünkü biz, Ölümsüzlüktür bizi bekleyen… Oyunun finali ise şu şarkının sözleriyle bitiyor: BÜTÜN OYUNCULAR: Bu bir bayrak yarışıdır, Yıllarca dalgalanacak! Değişmezse ne mi olur? Bir Che gider, bin Che gelir! Oyun Che’yi Che yapan faktörleri gösteriyor, Annesine ve büyükannesine olan sevgisini görüyoruz, babasıyla olan konuşmalarını okuyup sonuçlar çıkarabiliyoruz: ERNESTO (Che ile satranç oynuyor) Satrancın esası, Tete… (bir fırt çeker) Attığın her adımın seni hangi tehlikelere götürdüğünün farkına varmaktır. Kuşkusuz bu, oyunu kurallarına uygun oynuyorsan geçerlidir. Diyeceksin ki bana ‘Sen yaşamında uyguluyor musun bana öğrettiklerini?’ Bak Tete… Babaların yaptıklarına boş vereceksin ama dediklerini yapacaksın. Çünkü uyguladıkları değilse de, kesinlikle doğrudur öğrettikleri…’’ Oyunda bazı sahneler açıklamalarla başlıyor. Seyirci durumu anlasın diye, Che’nin nerede bulunduğunu, neler yaptığını bir iki cümleden anlayabiliyoruz: ‘Che Tıp öğrenimin görüyor artık. Arjantin’deki politik yaşamla da ilgilenmeye başladı. Ve Radikal Parti’yle ilişki kurdu. Arkadaşı Alberto ile birlikte motosikletle Pasifik kıyılarını dolaştı. Peru’da Lepra Hastanesi’nde cüzamlıları tanıdı ve onlar için çalıştı.’ Bu şekilde Che’nin hayatının içinde olup biten olayları öğreniyoruz. Tuncer Cücenoğlu bize Che’nin hayatına ve kahramanlığına kendi yorumunu ekliyor ve yaşamının önemli noktalarını gösteriyor. Che’nin Hilda ile nasıl tanıştığını ve aralarındaki aşkın nasıl başladığını, Che’nin Fidel’e nasıl davrandığını ve ona hayran olduğunu, astım krizlerini ve ne kadar sebatlı olduğunu, düşmanlarına nasıl davrandığını ve neleri söylediğini, anne ve babasına yazdığı mektuplarını görüyoruz bu oyunda. Tuncer Cücenoğlu, Che’nin anne ve babasına yazdığı son mektubundan da alıntı yapıyor: “…Ara sıra yirminci yüzyılın bu küçük komutanını anımsayın…” Tuncer Cücenoğlu’nun Che’yi sevdiği öylesine belli ki. Che’yi sevmeyen biri böyle bir oyunu asla yazamaz çünkü. İçi yanarak Che’nin bugün her köşede satıldığını söylüyor. Che tişörtleri, Che hediyelik eşyaları, fincanlar, poster ve fotoğraflar. ‘Kapitalist düzen seni! Ne alçak bir sistemsin sen! Ticari maldır artık Che! Sana karşıyken bile, Pazarlarsın Che’yi bile! Ustayla Mitos Boyut Yayınevi’ndeki odasında kahve içerek yaptığımız uzun söyleşilerde, ‘Che Guevara’ oyununun geleceğini konuşuyorduk. Ukrayna’da da başarılı olacağına umuyorum, Che’yi sevenleri birleştirmek, ortak ruhunu yeniden kurmak ve Devrimin son romantik kişisine selam çakmak düşüncesiyle. Oyunun yakın gelecekte Türkiye’de ve Almanya’da sahneleneceğini öğrendim Cücenoğlu’ndan. Che’yi canlandıracak oyuncuları merak ediyorum artık. Acaba Ukrayna’da Che’yi kim canlandıracak, Che’nin bitmek bilmeyen tutkusunu, ateşini, yurt ve insan sevgisini kim gösterebilecek ve ‘Beni durdurabilen sadece kurşun olacak’ sözlerini kim söyleyecek? Kiev, 27.07.2010. Not: II. Uluslararası Türkiye-Ukrayna Kültürel İlişkileri ve Türk Sanat Sempozyumu’nda (26-31 Temmuz, Kiev 2010) yapılan konuşmadır. Darya PASEÇNİK Şair ve çevirmen Paylaş  Tweet
|
Tiyatro Kursu Başlıyor! 1 Mayıs'tan itibaren her ÇARŞAMBA Kadıköy'de! Çalışanlara yönelik hobi sınıfı!  Duyuru Panosu!
Son Eklenen Tiyatro Oyunları
Güncel Yazılar
Yazar olmak ister misiniz? Yazar olarak tiyatrodunyasi.com ailesine katılmak, yazılarınızı yüzbinlerce tiyatroseverle paylaşmak isterseniz tiyatrodunyasi@tiyatrodunyasi.com adresine mail gönderebilirsiniz...
Güncel Haberler
Tiyatro Dünyası'nı takip Edin 
|
.. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
