| | Tiyatro Kursu | Şirket Tiyatrosu | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| | Ana Sayfa | Hakkımızda | Yazılar | Haberler | Yazarlar | Tiyatro Oyunları | Tiyatro Grupları | Sanatçılar | Kaynak | Duyuru Panosu | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Devlet Tiyatroları ölüleri gömdü mü? Feridun Çetinkaya 
Devlet Tiyatroları’nın (DT) 2008-2009 sezonunda sahneleyeceği oyunlar belli oldu. DT, perdelerini açtı.Geçtiğimiz yıl, “DT’nin halihazırdaki en önemli ve en itibarlı yönetmeni” diyebileceğimiz Şakir Gürzumar’ın önerisi ve “ısrarıyla” İstanbul DT’de sahnelenmesine karar verilen; ancak, bundan çok kısa bir süre sonra mahkeme kararıyla koltuğuna geri dönen DT Genel Müdürü Lemi Bilgin tarafından provaları askıya alınan, Amerikalı ünlü yazar Irwin Shaw’un savaş karşıtı tiyatro klasiği Ölüleri Gömün(1)(Bury the Dead) adlı oyun, DT’nin yeni sezon programına da alınmadı. Bir başka deyişle, DT yönetmeni Şakir Gürzumar’ın, “...Bu oyunu insanlara ulaştırmamız gerek. Her yanımızda savaşlar var, kan gövdeyi götürüyor! Bu oyunun tam zamanı!..”(2) diyerek geçen yıl gündeme getirdiği ve sahnelemek için can attığı savaş karşıtı, antimilitarist tiyatro klasiği Ölüleri Gömün, bir kere daha sumen altı edildi. Şakir Gürzumar, Ölüleri Gömün’ü yıllardır sahnelemek istediğini, ancak defalarca öneride bulunduğu DT Genel Müdürü Lemi Bilgin tarafından her defasında reddedildiğini söylemişti.(2) Bilgin daha da ileri gidip Ölüleri Gömün’ün sahnelenmesini alenen ve fiilen engellemekten de çekinmemişti. DT genel müdürlüğünü vekil sıfatıyla Mine Acar’ın yürüttüğü dönemde sahnelenmesine karar verilen, Gürzumar’ın rol dağılımını dahi yapıp ilan ettiği, hatta provalarına dahi başladığı Ölüleri Gömün projesi, Lemi Bilgin göreve döner dönmez ani bir kararla durdurulmuştu. Bu sekter tutumu, Lemi Bilgin’in Ölüleri Gömün’ü engellemeyi adeta kendisine görev bellediği, bu oyunu hasır altı etmek için özel bir çaba harcadığı izlenimini doğurmuştu. Irwin Shaw’un Ölüleri Gömün’ü, yazarının deyişiyle “Yarın akşam başlayacak olan savaşın ikinci yılı”nda cephede ölen ve tam mezara konulmuşken birdenbire ayaklanarak gömülmeye itiraz eden, aileleri ile komutanlarının tüm ikna çabalarına, zorlamalarına karşın, savaşın sahtekârlığını, vahşiliğini tüm dünyaya anlatıncaya dek gömülmeyi kabul etmeyen, yok olmaya, unutulmaya isyan eden altı ölü askerin öyküsünü konu alır. Ölüleri Gömün, Türkiye gibi dört bir yanı savaşlarla kanayan, yalnız ve yalnız militarizmin borusunun öttüğü bir coğrafyada, sahnelenmesi her tiyatronun ve tiyatrocunun boynunun borcu olan; sanatsal yetkinliği, değeri ve önemi dünyanın her yerinde tartışmasız kabul edilmiş önemli bir oyundur. Tiyatro yazarı Coşkun Büktel tarafından 1998 yılında Türkçeye çevrilir çevrilmez hemen, aynı yıl, çevirmen, oyun yazarı ve tiyatro profesörü Özdemir Nutku başkanlığındaki Devlet Tiyatroları Edebi Kurulu kararıyla DT repertuarına alınmış; tiyatral değeri, önemi ve Türkçesinin sanatsal yetkinliği ülkemizde de hem DT Edebi Kurulu’nca, hem de şair, çevirmen, İngiliz Dili Edebiyatı ve Amerikan Tiyatrosu profesörü Cevat Çapan ile tiyatro yazarı ve çevirmen Memet Baydur gibi tiyatronun önemli adlarınca tescil edilmiş bir çağdaş klasiktir.(3) Ünlü şair ve yazar Ülkü Tamer de, savaş konulu yapıtlardan söz açtığı bir yazısında(4) “yirminci yüzyılda yaşanan iki büyük savaşın yarattığı büyük edebiyat yapıtları” arasında saydığı Ölüleri Gömün’ün hakkını teslim etmiş, bu oyuna verdiği değeri ayrıca “Dilerim, ödenekli tiyatrolardan biri de bu önemli oyunu seyirci karşısına çıkarır”(5) temennisiyle dile getirmiştir. DT yönetmeni Şakir Gürzumar, haklı olarak, hem dünya çapında hem de Türkiye’de değeri ve önemi tartışmasız kabul edilen işte bu Ölüleri Gömün’ü ısrarla sahnelemek istediğini söylüyor. DT Genel Müdürü Lemi Bilgin ise, 10 yıldır DT repertuarındaki görmezden gelinen bu oyuna, “DT’nin halihazırdaki en önemli ve en itibarlı yönetmeni” ısrarla sahnelemek istediği halde, hiçbir gerekçe göstermeden ısrarla geçit vermiyor, izin vermiyor, daha da kötüsü bu oyunun hazırlıklarına başlanmış prodüksiyonunu dahi emrivaki durduruyor, engelliyor. Peki DT Genel Müdürü Lemi Bilgin, DT Edebi Kurulu’nun onayından geçmiş, Şakir Gürzumar’ın ısrarla sahnelemeyi önerdiği, yukarıda saydığımız referanslara sahip savaş karşıtı, antimilitarist Ölüleri Gömün’ü neden bu kadar kararlı bir biçimde engelledi, engellemeye devam ediyor? Bir tiyatrocu Ölüleri Gömün’ü sahnelemek için göğsünü gere gere onlarca sağlam gerekçe gösterebilir. Peki bir tiyatrocu Ölüleri Gömün gibi bir oyunun sahnelenmesini engellemek, bırakın engellemeyi, sahnelenmesini geciktirmek için bile, ne tür bir haklı gerekçeye sahip olabilir ki? Bilgin, rol dağılımı ilan edilip panoya asılmış ve provalarına başlanmış Ölüleri Gömün projesini geçen yıl niçin durdurduğuna, engellediğine ilişkin kamuoyuna bugüne dek “hiçbir” açıklamada da bulunmadı. Bilgin’in Ölüleri Gömün’ü engellemesi alelade bir işgüzarlık mı? Durumdan vazife çıkarmanın sonucu bir çeşit otosansür, bir çeşit Bekçi Murtazalık mı? Lemi Bilgin, bu savaş karşıtı, antimilitarist oyunun “birilerini” rahatsız etmesinden çekindiği için, dolayısıyla oturduğu genel müdürlük koltuğunu riske atacağını düşündüğü için mi ısrarla engelliyor? Bu önemli ve ciddi sorular DT Genel Müdürü ve Genel Sanat Yönetmeni Lemi Bilgin’den yanıt bekliyor. ------------------ (1) Shaw, Irwin, Eleştiren Oyunlar tiyatro antolojisi içinde, çev. Coşkun Büktel, Dramatik Yayınlar, İstanbul, 1998. (2) Büktel, Coşkun, “Kültür Bakanı Ertuğrul Günay, DT Genel Müdürü Lemi Bilgin'i Derhal Görevden Almalıdır”, coskunbuktel.com kişisel internet sitesi, http://coskunbuktel.com/buktelolulerigomunyedi.htm (3) Büktel, Coşkun, Yönetmen Tiyatrosu’na Karşı: Bir Shakespeare ve Nâzım Hikmet Savunması, “Türkiye Cumhuriyeti’nin Devlet Tiyatrosu ‘Evet’ Dedi; Fazilet Partisi’nin Şehir Tiyatrosu ‘Hayır’ Diyor”, Kaknüs Yayınları, İstanbul, Eylül 2001, s. 315-325; güncellemelerle coskunbuktel.com kişisel internet sitesinde, http://coskunbuktel.com/buktelolulerigomuniki.htm) (4) Tamer, Ülkü, “Edebiyatta ‘şu çılgın insanlar’”, Sabah Gazetesi, 5 Haziran 2006. (5) Tamer, Ülkü, “‘Öykünün Mareşali’ de emekli oldu” yazısının altındaki düzeltme, Sabah Gazetesi, 4 Eylül 2006. Feridun Çetinkaya 14 Kasım 2008 Yazarın Tüm Yazıları Paylaş  Tweet
Murat Akdağ - ( 11/18/2008 ) Feridun bey, medem bukadar önemli bir oyun "Ölüleri Gömün" sahnelenmesi için neden "Devlet Tiyatroları" bekleniyor? Neden “DT’nin halihazırdaki en önemli ve en itibarlı yönetmeni” diyebileceğimiz Şakir Gürzumar sanatsal yaratıcılığını "Devlet Tiyatroları"na hapsediyor... Ayrıca 20. Yüz yılda fazla sürmemeliydi "Devet Tiyatrosu" acısı, 21 oldu bile... Mehmet Emre Gürten - ( 10/30/2010 ) Aptal Amerikan halkının, kendi hükümetinin yaptığı adaletsiz savaşları anlayabilsin diye yazılmış aptalca bir oyunu, Türk seyircilerinin karşısına getirmek, Türk seyircilerini de aptal Amerikalılarla aynı kefeye koymaktır bence.... Başarısız çevirisi ve bizle yakından uzaktan alakası olamayacak Amerikalı metniyle hayal kırıklığı yaratmıştır. Savaş karşıtlığını, Amerikanın yediği haltları bu kadar basite indirgeyerek sahneleyen bir oyun zaman kaybından başka bir şey değildi benim ve eşim için... Yunus Emre - ( 10/31/2010 ) Fazlasıyla sıkıcı, konuyu iyi işleyemeyen, nasıl sonuçlandığı anlaşılmayan saçma sapan bir oyun. 2 saatimi boylesine kotu bir oyuna ayirdigim icin cok uzgunum. Hele ALELUYA esliginde kaldirilan dev HAC ne anlama geliyor. misyonerlik kokulari buram buram eserken, rahibin hristiyanlıkla ilgili sozleri oyuna tuy dikti. neden engellendigi cok asikar, besbelli. Lemi bey cok haklıymış. Erdem Eralp - ( 11/1/2010 ) Son dönemde izlediğim en kötü oyundu. hem oyunculuk anlamında hem de metin anlamında. Amerikalılar bu oyunu izlerken -vay be biz bunları bilmiyorduk, iyi oldu gördüğümüz- diyebilirler.Bizler için ise hiç yeni bir hikaye değil. hadi bildiğimizi çok değişik ve çok güzel bir anlatımla yeniden önümüze getirse neyse, e oda yoktu ki. Buse Özgün - ( 3/17/2011 ) Bu yazıyı, oyunu izlemeden okusam belki de Sn. Lemi Bilgin-e kendimce sitem edebilirdim. Lakin Ankara-ya turneye geldiklerinde arkadaşlarımdan duyduğum kötü eleştirilere rağmen oyuna gittim ve izlenebilecek en ufak bir kısmını malesef bulamadım. Rejisi, metni ve oyunculuğun kötülüğüyle ilk defa bir an önce bir oyunun bitmesini bekledim. Bunun için Sn. Bilgin-in mutlaka bir bildiği olduğunu tekrar anlamış bulunmaktayım. Keşke oyun hiç sahnelenmeseydi. |
Tiyatro Kursu Başlıyor! 1 Mayıs'tan itibaren her ÇARŞAMBA Kadıköy'de! Çalışanlara yönelik hobi sınıfı!  Duyuru Panosu!
Son Eklenen Tiyatro Oyunları
Güncel Yazılar
Yazar olmak ister misiniz? Yazar olarak tiyatrodunyasi.com ailesine katılmak, yazılarınızı yüzbinlerce tiyatroseverle paylaşmak isterseniz tiyatrodunyasi@tiyatrodunyasi.com adresine mail gönderebilirsiniz...
Güncel Haberler
Tiyatro Dünyası'nı takip Edin 
|
.. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
