Çocuk tiyatrosu tarihine göz atıldığında çocuklardan kurulu bilinen ilk tiyatro topluluğuna İngiltere'de rastlanır. Avrupa'da tiyatro dini konularda eğitim amacıyla kullanılırken kilise ve manastırlarda çocuk oyunları sergilenir. Rönesansla birlikte çocuk tiyatrosu dagelişime,değişime uğrar. Fransa'da kuklaların yer aldığı oyunlar oynanırken, İngiltere'de çocuklardan kurulu gruplar büyüklere yönelik oyunlar oynar ve çok ilgi çekerler. Öyle ki;sadece çocuk gruplarına oyunlar yazan yazarlar türer. XX.YY.a varıncaya dek pandomim, kukla oyunları gibi çocukların ilgisini çekebilecek oyunlar oynansa da XX.YY.da çocuğun toplum içindeki değerinin bilincine varılmasıyla çocuk tiyatrosu hak ettiği değeri kazanmaya başlamıştır. 1927'de İskoçya'da kurulan bir grup ilk kez çocukları 9-12/5-9  yaş grubuna ayırarak oyunlarını bu yaş grubuna göre sınıflandırmıştır. 1920'den başlayarak Amerika'da çocuk tiyatrosu çalışmaları üniversiteler tarafından yürütülmeye başlamıştır. Bunun nedeni ise, çocuk tiyatrosu çalışmalarının belli bir görüşe,temel edayandırılmak istenmesidir. 

XX.YY.da çocuk tiyatrosunda en verimli çalışmaların yapıldığı ülke Sovyetler Birliği olmuştur. Devrimden sonra eğitici ve etkileyici niteliğinden ötürü çocuk tiyatrosuna büyük önem verildiği Sovyetler Birliği'nde ilk çocuk tiyatrosu 1921'de kurulmuştur, bunun öncesinde ise herhangi bir çalşmaya rastlanmaz. 

Başlangıçte çocuk tiyatrosu fazla ilgi görmemiş,hatta tepki çekmiştir. Ancak çalışmaların ısrarlı devamı,çocukların eğitimine göstereceği katkı açıklanınca tepkiler azalmıştır. 

Çocuk Sanat Eğitimi Merkez Kuruluşu tarafından yönlendirilen oyun çalışmalarında pedagoji ve psikoloji bilimi verilerinden yararlanılmış,sahnelenecek oyunlar önce çocuklara okunup onlarla tartışıldıktan sonra prova sürecine girilmiştir.Provalarda çocukların bulunmasına özen gösterilmiştir.Yapılan istatistiklerin sonuçlarına göre oyun yazımı ve seçimleri bunlardan etkilenmiştir.Günümüzde çocuk tiyatrosu bulunmayan yerlerdeki tiyatroları çocuk oyunu sergilemeye zorlayan yasalar bulunmaktadır. 

Çocuk tiyatrosunda Almanya'nın iki yüzyıllık geçmişinde dini içerikli eğitime yönelik oyunlar ve aydınlanma ile ortaya çıkan didaktik oyunlardan başka kayda değer bir gelişme yoktur ta ki 1960'larda kurulan Gripo Tiyatrosu'na dek. Alman çocuklar bu grupla birlikte ayağı yere basan,güncel,gerçekçi, çocukların sorunlarını işleyen oyunlar izlemeye başladı.Çocuk diliyle yazılan, çocukları anlatan oyunlarda aslında pek kimsenin dokunmaya cesaret edemeyeceği sorunlara parmak basıldı. Bu sorunlar oyunların hazırlık aşamasında çocuklarla yapılan söyleşilerde saptanıyor, çocukların dünyası eğlenceli ancak gerçekçi biçimde sahneye aktarılıyordu. Çocuğu parmak sallamadan eğitmek,içinde yaşadığı toplumun koşullarını anlamasına yardımcı olan antiotoriter bir tiyatro anlayışıyla çocuğun özgürleşmesine,toplumda bir birey olarak kabul edilmesine yardımcı olmaya çalışılıyordu. 

"Hiçbirşey olduğu gibi kalmak zorunda değildir." Tanınmış bir çocuk şarkısının sözü Gripo Tiyatrosunun çocuklara vermek istediğinin bir özeti gibidir. 

TÜRKİYE'DE ÇOCUK TİYATROSU 

İlk kez Meşrutiyet döneminde çocuk tiyatrosu ile ilgili çalışmalar başlatılmış,oyunlar yazılmış,oynanmıştır. 1915 yılında tiyatronun eğitici yanlarına dikkat çekilerek ders olarak okullarda yer verilmesi yönetmeliklerde belirtilmiştir ancak I.Dünya Savaşı ve Kurtluş Savaşı'yla birlikte bu çalışmlar sekteye uğramıştır.

Cumhuriyet döneminde çocuk tiyatrosuna dikkati çeken, "Devrimleri benimseyecek yeni nesilleri yetiştirmenin eskiyi değiştirmekten daha kolay olduğunu" vurgulayan ve tiyatronun önemine değinen Muhsin Ertuğrul olmuştur. 

Türkiye'de ilk kez ödenekli çocuk tiyatrosu Muhsin Ertuğrul tarafından 1935-1936 döneminde Şehir Tiyatroları bünyesinde kurulur ve "Çocuklara İlk Tiyatro Dersi" oyunuyla perde açılır. Bir yandan oyun hazırlığı gösterilir,oyuna emeği geçenler tanıtılırken diğer yandan, oyun içinde oyunla Atatürk Devrimleri tanıtılır çocuklara bu ilk oyunda. 

Bu ilk oyun sonraki yıllarda sergilenecek olan oyunların biçimlerinin de bir göstergesi sayılabilir.Değişen sosyo-politik yaşam, çocuk oyunlarını biçimlendirir.Padişahlar kimi zaman kral olur,kimi zaman melek-şeytan girer oyunlara,bazen Amerika övülür,bazen üretim,bazen tüketim...60'ların uysal,terbiyeli çocukları 90'lara geldiğinde kirli atıklara karşı mücadele eden afacanlara dönüşür.Bazen de suya sabuna dokunmaz oyunlar lay lay lom masallar yeterlidir o dönemlerde,Külkedisi,Polyanna v.b. 

"TİYATRO SEYİRCİSİ KENDİ TİYATROSUNU BELİRLER" 

Ancak çocuk tiyatrosu için geçerli değildir bu cümle.Oyun yazarı,yönetmenin düşünce yapısı,dünya görüşü henüz hiçbir şeyin farkında olmayan, verileni almaya hazır olan çocuk seyirciyi biçimlendirir ve büyüyen o çocuk-seyirci ileriki yaşlarında tiyatroyu biçimlendirir.İşte bu yüzden çocuk tiyatrosu, önemlidir ve maalesef ideolojilere göre yazılan,mesaj yüklü oyunlar çıtır, çerezlik oyuncaklı, hayvan kostümlü bol kahkaha az düşünceli oyunlar arasında bir orta yol çizilememiş ülkemizde çocuk tiyatrosuna. 

Ancak yarıda kalan birtakım olumlu gelişmeleri de yok sayamayız. Muhsin Ertuğrul-Haldun Taner ikilisinin yönlendirmesiyle kurulan AÇOK( Anadolu Çocuk Oyunları Kolu) mesela.Yetmişli yılların ikinci yarısında kurulan grup hedef yaş grubunu belirleyip,pedagog ve psikologlarla çalışmıştır ve amaçlarına bakıldığında Grips Tiyatrosuyla benzerlikler taşımaktadır. Ankara Çocuk Tiyatrosu,Binbir Gece Çocuk Tiyatrosu da AÇOK'la aynı felsefeyi taşımakta ancak sonuçta aynı kaderi paylaşmaktadır. 

Günümüze bakıldığında ise, Şehir ve Devlet Tiyatrolarının repertuarlarının iyice daraltıldığını,oyunların Türkiye'nin içinde bulunduğu durumla ilintili seçildiğini görebiliriz.Öte yandan çocuklara oynayan grup sayısında da epeyce artış olduğu gözlenmektedir. Ancak çocuklar üzerinden gelir elde etme amacındaki özel gruplar denetimsizce oynadıkları oyunlarla tiyatroyu ne derece sevdirebilir,çocuklara ne verebilir?Bu soruların cevabı da endişe vericidir.

Derleyen : Sevgi YILDIZ
Açıkça - 2003

Son Eklenen Yazılar	En Çok Okunan Güncel Yazılar
27 MART… UMUDUNU ARAYAN BİR GÜN (Ahmet Yapar) Başarılı Genç Aktör Can Öztopçu 40. Sanat Yılını Kutluyor (Füsun Akmen Balkaya) 'Ağaçlar Ayakta Ölür' - Nevra Serezli ve Tiyatro Kare (Füsun Akmen Balkaya) Süt Kardeşler - Süheyl Behzat Uygur Tiyatrosu 2020 Tuncer Cücenoğlu'nun Anısına... Ankara Devlet Tiyatrosu 70. Yıl ve 'Lüküs Hayat' Kadın Dayanışmasını Taçlandıran Şehir Tiyatrosu Oyunu: Çın Sabahta Büyük Aşkların Sonuncusu ve Çankaya Sahne Uğur Kanbay ve Eylül! Fars Dokusu Üzerine Komedya Dokunuşları İle ELEŞTİRMEN OLMAK VE ELEŞTİRİ YAZMAK !	YOKLAMA LİSTESİ (Skeç) Uğur Kanbay ve Eylül! ELEŞTİRMEN OLMAK VE ELEŞTİRİ YAZMAK ! Büyük Aşkların Sonuncusu ve Çankaya Sahne Fars Dokusu Üzerine Komedya Dokunuşları İle Şehir Tiyatroları'nda Oynanan Ayaktakımı Arasında Oyununun İncelemesi ve Eleştirisi Kadın Dayanışmasını Taçlandıran Şehir Tiyatrosu Oyunu: Çın Sabahta Ankara Devlet Tiyatrosu 70. Yıl ve 'Lüküs Hayat' Ve Tanrı Aşkı Yarattı Genel Müdür 'A. Nejat Birecik İle Devlet Tiyatrosu'na Gelen 'Bahar Havası' Atam Siz Rahat Uyuyun Gençleriniz Size Layık - Yıllar Sonra 'Satıcı'nın Ölümü' - Bir Büyük Sanatçı Argun Kınal'a Veda
Tüm Tiyatro Yazıları
Bu Tarihte Yayınlanan Diğer Yazılar Bu yazının yayınlandığı tarihte gündemdeki diğer yazılar aşağıda listelenmiştir...
ATOSSA (-) - 4/22/2007
JAN DARK (-) - 4/22/2007
ANA (-) - 4/22/2007
Ful Yaprakları (-) - 4/22/2007
Godot'yu Beklerken (-) - 4/22/2007
Vanya Dayı (-) - 4/22/2007
Cesaret Ana ve Çocukları (-) - 4/22/2007
Bir Evlenme (-) - 4/22/2007
Müfettiş (-) - 4/22/2007
Keşanlı Ali Destanı (Üstün Akmen) - 12/18/2006
Çocuk Tiyatrosu (-) - 4/22/2007
Commedia dell Arte (-) - 4/22/2007
Osmanlı Tiyatrosu (-) - 4/22/2007
Fransız Tiyatrosu (-) - 4/22/2007
Antik Yunan Tiyatrosu (-) - 4/22/2007
Alman Tiyatrosu (-) - 4/22/2007
Alman Halk Tiyatrosu (-) - 4/22/2007
19.yy Sanat Akımları (-) - 4/22/2007
Roma Tiyatrosu (-) - 4/22/2007
Ortaçağda Tiyatro (-) - 4/22/2007
İtalya'da Rönasans Tiyatrosu (-) - 4/22/2007
Geleneksel Türk Tiyatrosu (-) - 4/22/2007
Tiyatronun Kökeni (-) - 4/22/2007
Git-Gel Dolap - Trabzon Devlet Tiyatrosu (Barış UZUN) - 12/16/2006
Modigliani - Ankara Devlet Tiyatrosu (Taner Can) - 12/16/2006
BIRAKIN BENİ HAYKIRAYIM... (MEHMET TEKKANAT ) - 12/16/2006
Alo!Biz komşumuzu öldürdük!... (Oda Tiyatrosu) - 12/14/2006
ÇİÇEK, PATRON VE BÖCEK (BAKIRKÖY BELEDİYE TİYATROLARI) - 12/13/2006
PIRTLATAN BAL (Müzikli, Danslı Çocuk Oyunu) (BAKIRKÖY BELEDİYE TİYATROLARI) - 12/13/2006
GÜNÜN ADAMI (BAKIRKÖY BELEDİYE TİYATROLARI) - 12/13/2006
LÜTFEN KIZIMLA EVLENİR MİSİNİZ? (BAKIRKÖY BELEDİYE TİYATROLARI) - 12/13/2006
T E R S İ N E D Ü N Y A (BAKIRKÖY BELEDİYE TİYATROLARI) - 12/13/2006
İÇ SIKINTISI... (Kemal Başar) - 12/13/2006
'Kozalar' dan herkese bir selam (EFNAN ATMACA) - 12/13/2006
ÇOCUĞUNUZU KORUYUN (Adnan TÖNEL) - 12/12/2006
Seyir Tiyatrosu (Seyir Tiyatrosu Oyuncuları) - 12/12/2006
İçerdekiler (Seyir Tiyatrosu) - 12/12/2006
Uçurtmanın Kuyruğu (Seyir Tiyatrosu) - 12/12/2006
Çıkmaz Sokak Çocukları (Seyir Tiyatrosu) - 12/12/2006
Anadolu da Tiyatro Var.… (Mahmut Hazım KISAKÜREK) - 12/12/2006
BÜYÜK AŞIKLARIN SONUCUSU (Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları) - 12/11/2006

Duyuru Panosu!

Son Eklenen Tiyatro Oyunları

Lillian'ın İtirafları	Herkes Mi Aldatır?
Edepsiz Komedi	39 Basamak
Hedda Gabler	Yutmak
Fotoğraf 51	Kalp
Kızlar ve Oğlanlar	Daha İyi Günlerimiz Olmuştu
Araba Kullanmayı Nasıl Öğrendim	Kral Lear

Yazar olarak tiyatrodunyasi.com ailesine katılmak, yazılarınızı yüzbinlerce tiyatroseverle paylaşmak isterseniz tiyatrodunyasi@tiyatrodunyasi.com adresine mail gönderebilirsiniz...

---

Mail Listemize Üye Olun

---

     Güncel Haberler

Tiyatro Maydanoz, Nazım’ın Kadınları ile Sahnede

• Medea'ya Göre Ahlak, Eskişehir'de
• "İyilik Yayıncılığı" İsimli Sosyal Sorumluluk Projesi, Bir Çok Sevilen İsmi Bir Araya Getirdi
• Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları (BÜO), Shakespeare Soruşturması ile dijital ortamda seyirci ile buluşuyor!
• KüçükÇiftlik Bahçe Tiyatrosu'ndan Müjde: Perdeler Açılıyor, Tiyatro Sezonu Başlıyor
• İzmir Bağımsız Tiyatrolar İnisiyatifi'nde İkinci Yıl Başlıyor
• Amadeus, Zorlu PSM'de Başlıyor
• Sesin Görselleştiği Bir Performans: Podacto Stüdyo, Yakında BluTV'de
• 27 Mart 2021 Dünya Tiyatro Günü Ulusal Bildirisi (Metin Akpınar-Müjdat Gezen)
• 27 Mart 2021 Dünya Tiyatro Günü Uluslararası Bildirisi (Helen Mirren)
• Şehir Tiyatroları Dünya Tiyatro Günü'nü 'Melek' ve 'Benim Güzel Pabuçlarım' ile Kutluyor
• 27 Mart Dünya Tiyatro Günü'nde DasDas'tan Okuma Tiyatrosu
• Ankara Tiyatro Dayanışması'ndan 27 Mart Dünya Tiyatro Günü Etkinliği
• 'İlelebet… Bir Atatürk Hikayesi' Sahneport'ta Tiyatroseverlerle Buluşuypr
• Şehir Tiyatroları, Özel Tiyatrolara Kasım Ayında da Sahnelerinde Yer Veriyor

Tekin Deniz: Dümbüllü kavuğunu kimseye devretmedi

---

 
 |  ..

---