Kemal Başar - Bu hantallıktan kurtulmamız gerek
Cevahir Evren
Bu hafta köşemize geçtiğimiz günlerde 200. temsilini oynayan ‘Bahçemdeki Ayı’nın yönetmeni Ankara Devlet Tiyatrosu sanatçısı Kemal Başar’ı konuk ediyoruz. Sanatçımızın son dönemlerde yurtiçinde ve yurtdışında yoğun bir tiyatro trafiği olduğunu (ki bunu zaten yazının devamında sizler de göreceksiniz), iki arada bir derede kendisini yakaladığımızı, ama öyle yakalayıp bir iki sualle bırakmadığımızı bilmenizi isterim… Tabii konuğumuz böylesine tiyatroyla dolu bir hayata dalmışken ve onca çalışmayı önüne koymuşken bir gazeteci olarak nereden başlayacağımı da kestirmekte hayli zorlanıyorum. “Bahçemdeki Ayı’nın öyküsünü dinleyelim mi sizden” dedikten sonra daha kendimden emin bir halde, “ilk oyundan bugüne geçen zaman dilimini nasıl özetlersiniz…Tepkileri, yansımalarını, gelişimini, aklınıza ne geliyorsa oyunun rejisörü olarak sizi bu serüvene yönelten unsurlar nelerdir?” diye soruyorum.
Dört sezon önce, o zamanki Baş rejisör Erhan Gökgücü ve Ankara Devlet Tiyatrosu Müdürü İpek Çeken, oyunu yönetmem için bir öneride bulundular. Elimdeki haliyle sahnelenmesi zor bir metindi bence ya da ben o haliyle beceremezdim diyelim; bazı değişiklikler yapmak kaydıyla kabul ettim.
Ne gibi değişiklikler bunlar?
Orta oyunu öğelerini modern bir yorumla uyguladım. Dönen bir dekorla sahne geçişlerini hızlandırdım. İlk metinde yer almayan interaktif sahneler ekledim. Provaları izlemeye gelen, yorumumu hiç beğenmeyen Erhan Gökgücü’ne direndim, bildiğimi okudum. Bugün dönüp baktığımda iyi ki de okumuşum diyorum. O ne diyor, bilemiyorum.
Devlet Tiyatrosunun en yetenekli oyuncuları arasından seçtiğim bir kadroyla çalıştım. Bu oyunla Miraç Eronat Sanat Kurumu’ndan “En İyi Kadın Oyuncu”, Benian Dönmez de “En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu” ödüllerini aldılar. Ali İpin, 3 sezon boyunca döktürdü, şimdi aynı işi Ahmet Erkut yapıyor. Adnan Erbaş ve Dilara Keyf Günüç, unutulmaz kompozisyonlar yarattılar. Her haliyle, oyuncusuyla, müzisyeniyle, hepimizin tatmin olduğu bir ekip çalışması oldu. Zaten bu da sahneye yansıyor. İki yüz küsürüncü temsilinde hala coşkuyla oynanıyor, çalınıyor, söyleniyor... Üstelik dördüncü sezonunda olmasına karşın hala dolup taşıyor...
İsrailli yazar Nava Semel'in "Gözlerin Ardındaki Çocuk" adlı oyunun yönetmenisiniz ve geçen sezon Antalya Devlet Tiyatrosu’nda yönettiğiniz "Nemrut" adlı oyun da hala devam ediyor…
Nava Semel ile Sibiu Uluslararası Tiyatro Festivali’nde tanıştım. Bana eserini kendisi verdi. O gece otelde okudum ve çarpıldım. O sıralar, Romanya’dan G.A. Petculescu da yönetmenlik teklifi yapmış, yöneteceğim oyunu sorup duruyor... Hiç duraksamadan “Gözlerin Ardındaki Çocuk” dedim. Oyun geçen sezonun en iyi yapımlarından biri seçilerek, Bükreş’te özel olarak sergilendi. Birçok festivale katıldı, katılıyor. Neyse, bu arada metni Türkçe’ye çevirmesi için Şirin Yener’e verdim. Harika bir çeviri çıktı mı ortaya! Devlet Tiyatrosu repertuarına girdi ve bir önceki Ankara Devlet Tiyatrosu müdürü Tayfun Eraslan, oyunu haliyle bana önerdi, ben ona çoktan önermiştim zaten! Bu sezon kapalı gişe oynuyor Ankara’da. Bunda oyuncum Fatma Öney’in, müzikleri yapan Kemal Günüç’ün, tüm oyunu kaplayan modern dans koreografisini yapan Yener Turan’ın, ışık tasarımcısı Kazım Öztürk’ün, dekor tasarımcısı Zeki Sarayoğlu ile kostüm tasarımcısı Berna Cömert’in büyük payları var. Birbirimizi iyi anladık sanıyorum...
Nemrut ise üstünde altı ay çalıştığım Gülşah Banda’nın çok değerli bir metni. Reha Özcan ve Sedat Savtak gibi iki yetkin oyuncuyla çalıştım. O iş için Kanada’daki Kinesis Dans Tiyatrosu’nun genel sanat yönetmeni Paras Terezakis’i Türkiye’ye davet etme şansını da buldum. Yaptığı koreografinin ve zaman zaman oyuncu koçluğuna varan emeğinin, sonuca büyük katkısı var. Dekor tasarımcısı Murat Gülmez ve ışık tasarımcısı Kazım Öztürk de müthiş işler yaptılar. Türkiye’de az sayıda oynamasına ve bu nedenle yeterince izlenmemesine karşın, Belarus’ta katıldığımız Brest Uluslararası Tiyatro Festivali’nden en iyi yapım seçilerek döndü Nemrut.
Gelecek yıl içerisinde de Moldova'daki Eugene Ionescu Tiyatrosu'nda,
Brecht'in "Cesaret Ana"sı ve Romanya'daki Galati Müzikal Tiyatrosu'nda da Horace McCoy'un "Atları da Vururlar" eserlerini yöneteceksiniz…
Ionescu Tiyatrosu, Avrupa’nın önemli topluluklarından. O yüzden orada yapacağım işi çok önemsiyorum. Dekor tasarımcısı Murat Gülmez’le birlikte gitmek istiyorum oraya. Hem yönetmen yardımcılığımı yapacak, hem de dekor ve kostümleri. Provalara 2006’nın Ağustos’unda başlıyorum.
Galati Müzikal Tiyatrosu’yla da Tuncer Cücenoğlu’nun Kadıncıklar’ını yapmak üzere anlaşmıştık geçen sene. Ancak onlar, ana karakterleri fahişelerden oluşan bir oyunun siyasi otorite tarafından tepki çekeceğini düşündüler. Gerçekten! Sanmayın ki bir tek bizde çıkıyor böyle düşünenler... Neyse, bana Atları da Vururlar’ı önerdiler. Ben o uyarlamayı beğenmedim, Özcan Özer’inkini önerdim onlara. Üstünde çalışıyoruz. Provalar için daha zaman var. Bu arada Braila Maria Filotti ve Köstence National Tiyatroları ile de görüşmelerim sürüyor. Brest National ile de...
Avrupa Topluluğu Kültür 2000 projesi destekli Fence'in üyesisiniz ve geçtiğimiz günlerde Amsterdam'da bir toplantı yaptınız…
Fence, çeşitli Avrupa ülkelerinden oyun yazarı, dramaturg ve yönetmenlerin üyesi olduğu bir örgüt. 29 kişinin içindeki tek Türk benim. Bir iki ayda bir Avrupa’nın çeşitli kentlerinde toplanıyoruz. Umarım çeşitli bürokratik engellere takılmazsa, önümüzdeki Eylül – Ekim gibi Türkiye’de de organize edebileceğiz bir toplantıyı.
Fence’in amacı, üyelerinin kendi ülkelerinden önerdikleri üçer oyunun arasından, çeşitli kriterlere göre 15 oyun seçmek, dört dile çevrilmesini sağlamak ve belli başlı Avrupa tiyatrolarında oynanmasına önayak olmak. Ciddi bir bütçe var bunun için elimizde. Şu an geldiğimiz noktada, yabancı dile çevrilmiş Türk eserleri arasından seçerek önerdiğim diğer oyunlar finale kalamadı, ama Tuncer Cücenoğlu’nun Çığ adlı eseri ilk 25 arasına seçilmeyi başardı.
Romanya'daki Craiova Tiyatro Festivali'ne katıldınız…
Evet, yeni döndüm Hollanda ve Romanya’dan. Romanya’da dört büyük yönetmenin elinden çıkmış dört harika yapım izledim öncelikle. Romen Silviu Purcarete ustaların ustası. Ancak Macar Laszlo, Yunanlı Paraskevapulos da yabana atılır yönetmenler değil. Özellikle Purcarete’nin Onikinci Gece yorumu, ulaşılamaz bir nokta gibi geliyor bana. (Bizim de böylesine usta bir yönetmenimiz vardı, Mehmet Ulusoy. Ne kadar genç yitirdik.)
Craiova Ulusal Tiyatrosu da Ionescu gibi, Avrupa’nın sayılı tiyatrolarından. Genel Sanat Yönetmeni Mircea Cornisteanu, Avrupa Tiyatro Konvensiyonu’nun genel sekreterliğini yürütüyor. Devlet Tiyatroları’nı da bu birliğin içinde görmeyi arzu ediyor. Önemli bir teklif. Bu örgütün içinde mutlaka bulunmamız gerekir.
Sırbistan, Polonya ve Macaristan ulusal tiyatrolarının genel sanat yönetmenleriyle birlikteydim orada. Çeşitli festival yöneticileriyle de. Hepsi de yakın ilişki kurmak istiyorlar Devlet Tiyatroları’yla. Ama onlara nasıl söylersiniz ki, biz öyle sizin gibi ha diyince uluslararası görüşmeler yapamıyoruz; bir oyunu alıp oradan oraya da götüremiyoruz... İmzalar, görüşler, bir daha imzalar, haydi bir daha, bir daha... Onları aştınız, bu sefer ben gideyim yurtdışına, yok ben... Bu hantallıktan kurtulmamız gerek.
Bu söyleşi 7 Aralık 2005 tarihli Birgün gazetesinde de yayınlanmıştır.
Cevahir Evren
Yazarın Tüm Yazıları
Paylaş 
Yorumlar
|
Tiyatro Kursu Başlıyor!
19 Kasım'dan itibaren her
SALI Kadıköy'de!
Çalışanlara yönelik hobi sınıfı!
Duyuru Panosu!
Son Eklenen Tiyatro Oyunları
Güncel Yazılar
Yazar olmak ister misiniz?
Yazar olarak tiyatrodunyasi.com ailesine katılmak, yazılarınızı yüzbinlerce tiyatroseverle paylaşmak isterseniz tiyatrodunyasi@tiyatrodunyasi.com adresine mail gönderebilirsiniz...
Güncel Haberler
Tiyatro Dünyası'nı takip Edin
|
..
|
