| | Tiyatro Kursu | Şirket Tiyatrosu | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| | Ana Sayfa | Hakkımızda | Yazılar | Haberler | Yazarlar | Tiyatro Oyunları | Tiyatro Grupları | Sanatçılar | Kaynak | Duyuru Panosu | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Türk tiyatrosu ve Münir Özkul (3) Hayati Asılyazıcı 
12 Eylül öncesi terör tırmanıyordu. Buna karşın sıkı yönetim hiçbir şekilde tırmanan faşizm sardırılarına dur demiyordu. Bunun neden böyle olduğunu, 12 Eylül’ün gerçekleştiği gece daha iyi anlayacaktık. Askeri cuntanın yönetime el koymasından sonra bu karmaşık olayların bıçak gibi kesilmesi oldukça düşündürücüydü? Ne var ki yaşam sürecekti. 12 Eylül’den önce Şehir Tiyatroları Yönetimi belirlediği repertuvarı uygulamaktaydı. Hiçbir oyundan ödün verilmiyordu. Bir örnek vermek gerekirse “Karar-71” adlı Cengiz Gündoğdu’nun oyunu Fatih Tiyatrosu’nda Burçin Oraloğlu yönetiminde sahnelendi(1979). Haldun Taner’in “Sersem Kocanın Kurnaz Karısı”(1977), Fakir Baykurt’un yazdığı, Taner Barlas’ın tiyatroya uyarladığı ve yönettiği “Tırpan” adlı oyun(1979-80) gördükleri olağan üstü ilgilerden ötürü tiyatro izleyicisi açısından rekor düzeyindeydi. Karar-71’in sahnelendiği dönemde Fatih Tiyatrosu’nun yönetmeni Münir Özkul’du. Beş sahnenin yerinden yönetim nedeniyle ayrı ayrı yönetmenleri vardı. Tepebaşı Deneme Sahnesi’ni Beklan Algan, Harbiye(Muhsin Ertuğrul) Tiyatrosu’nu Çetin İpekkaya, Üsküdar Sahnesi’ni Oben Güney, Kadıköy Sahnesi’ni Haluk Şevket Ataseven, Fatih Sahnesi’ni Münir Özkul yönetmekteydi. Genel Sanat Yönetmenliği’ni de ben yapıyordum.Ölüm tehdidi Karar-71’in oyun kişilerinin bilinen insanlardan oluşması ve 1971 olaylarına gelinişinin sosyo-politik eleştirisini geniş boyutlarıyla yansıtıyordu. Oyun başta sendikaların, siyasal parti üyelerinin, gençlik örgütlerinin olağan üstü ilgisi ve yaşanmış olaylara tepkisi giderek büyüyordu. Bu ilgiye karşı aşırı sağcılarda tiyatroyu ve oyuncuları tehdit etmeye başlamışlardı. Mavi bereli askerler Fatih Tiyatrosu’nu korumaya aldılar. Bununla birlikte hiçbir ölüm tehdidi bizi yıldıramadı ve oyunu oynamayı sürdürdük. Kapalı gişe giden oyunun bir aylık biletleri birkaç saat içinde tükeniyordu. Ölüm tehdidi bazı oyuncuların oyunu bırakmasına neden oldu. Tehditler arttıkça rol bırakan oyuncular çoğaldı; sonunda oyunun yönetmeni Burçin Oraloğlu’da oyunu bıraktı. Bilet satışları durmuyor, rollerin bırakılmasına karşın tekstle rol alan yeni oyuncuların oyunu sürdürmeleri oyuna olan ilginin azalmasını önlüyordu. Öyle bir an geldi ki altı oyuncu rolünü bıraktı. O akşam Münir Özkul sahneye çıktı tıkabasa dolu salon Özkul’u ayakta alkışlamaya başladı. Alkışlar çok uzun sürdü, Özkul konuşmak için ellerini yeniden kaldırdı salon sessizliğe büründü. Münir Özkul: “Altı arkadaşımız oyundan ayrıldı. Ölüm tehditleri devam ediyor. Onların yerlerini alan yeni oyuncularımız ellerinde tekstleriyle çıkıp oynamak zorundalar. Bu durumu kabul ederseniz oyun devam edecek. Etmezseniz oyunu durdurmak zorunda kalacağız. Karar sizin”dedi. Salondaki tüm izleyiciler oyunu görmek istediklerini söylediler. Karar-71, 12 Eylül’e kadar gösterimini sürdürdü. 1979-80 dönemi sona ermeden Münir Özkul yeni bir oyunun provalarına başladı. Bu oyun geleneksel tiyatromuzun anonim bir yaratısı olan Kanlı Nigar’dı. Bilindiği gibi bu orta oyununu alıp daha çağdaş biçimde tiyatroya uyarlayan Sadık Şendil’di. Şendil oyunun Şehit Tiyatrolarında oynanmasını istemediği için, bizde anonim olarak bilinen benim elimdeki metni, oyunun yönetmeni olan Deniz Uyguner’e vererek bu anonim biçimi üzerinde çalışmasını söyledim. Provalar, bu oyun üzerinde yapılmaya başlandı. Sadık Şendil’in yazdığı, Deniz Uyguner’in yönettiği ilk “Kanlı Nigar” oyunu Altan Karındaş-Münir Özkul Tiyatrosu tarafından Sıraselvilerdeki Arena Tiyatrosu’nda oynandı(1968). Şehir Tiyatrosu’nun yapımı olan “Kanlı Nigar” dönem sonu oyunu olarak tamamlandı ve İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı adına Rumeli Hisarı’nda altı kez festival yararına oynandı. Oyun, olağan üstü ilgi gördü. Münir ve arkadaşları bu geleneksel oyunumuzu doruğa taşıdılar. ‘Paşam da paşam’ 12 Eylül 1980 darbesi gerçekleşti. Belediye Başkanlığı’na aşırı sağcı Akansel adlı paşa getirildi. Ekim’de Şehir Tiyatroları’nda oynanması için “Kanlı Nigar” provaları alındı. Belediyeden Akansel’in gönderdiği iki subay, provalardan birini izlemek için Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu’na geldi. Provayı izlemek istediklerini Münir Özkul’a söylediler. Bu bir sahne provası değildi, Münir’i sıkıntı basmıştı. Bir süre sonra subaylardan biri, “paşam da paşam” tümcesinin oyundan çıkarılmasını istedi. Münir Özkul’un tepesi attı: “ Siz izin almadan benim yatak odama(çalışma odası) hangi cürretle giriyorsunuz? Ben provayı kesiyorum ve bu oyunu oynamayacağım” dedi. Gerçekten de Münir Özkul provayı yarıda kesti ve istifa dilekçesini yazıp tiyatrodan ayrıldı. 12 Eylül darbesine tepki göstererek istifa eden tek sanatçı oldu. Ben ve on dört arkadaşım ise 2004 antidemokratik yasa ile tiyatrodan uzaklaştırıldık... Hayati Asılyazıcı Aydınlık Yazarın Tüm Yazıları Paylaş  Tweet
|
Tiyatro Kursu Başlıyor! 19 Kasım'dan itibaren her SALI Kadıköy'de! Çalışanlara yönelik hobi sınıfı!  Duyuru Panosu!
Son Eklenen Tiyatro Oyunları
Güncel Yazılar
Yazar olmak ister misiniz? Yazar olarak tiyatrodunyasi.com ailesine katılmak, yazılarınızı yüzbinlerce tiyatroseverle paylaşmak isterseniz tiyatrodunyasi@tiyatrodunyasi.com adresine mail gönderebilirsiniz...
Güncel Haberler
Tiyatro Dünyası'nı takip Edin 
|
.. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
