ABD’li felsefeci Herbert Marcuse, “Tek Boyutlu İnsan” kitabında, tüketim toplumu ve tüketim kültürünün, yığınları “bireye” (tek boyutlu insana) çevirerek tüketime dayalı yaşam biçimlerine göre davranmaya zorlayan sahte ihtiyaçlar ürettiğini, söylüyordu.
Daha sade bir örnekleme yapmak gerekirse, otobüste, vapurda, okuduğumuz gazetede, izlediğimiz televizyonda kısacası tuvalette bile reklamlarla karşılaşıyoruz. Tüketime yönelik ürünler, en renkli haliyle başımızı çevirdiğimiz her yerde, “beni al beni al” diye çığırmakta sahte ihtiyaçlar (barınma, giyinme. beslenme vb.’nin dışında kalanlar). Tabii bunları almak için elimiz de para olması gerekli değil mi? Daha çok çalışarak, hırsızlık yaparak, adaletsiz davranarak bu “sahte ihtiyaçları” satın alabiliyoruz. Satın alırken bir mutluluk hazzı kaplıyor içimizi, işte buna da “mutluluğun mutsuzluğu” diyoruz.
Rumen oyun yazarı Eugène Ionesco’da 1954 yılında yazdığı “Yeni Kiracı” adlı oyununda, yeni bir eve taşınan kiracının, durmadan çoğalarak sonunda bir dağ yığınını oluşturan eşyalarının arasında kaybolmasını, anlatmakta. Ionesco’nun oyunuyla dile getirdiği bu kapitalizm eleştirisi aslında bugün çok daha anlamlıdır.
Oyunun yönetmeni Laçin Ceylan tüketime yönelik eleştirisinde, gerçekte ihtiyacı olmayan sayısız eşyayı ve durumu satın olarak, günümüz insanı, varlığını anlamlı ve güçlü hisseder. Bütün hayatını eşya çoğunluğunu artırarak, sağlama almak hisseder. Maddi bir güvenlik alanı oluşturmak için çalışır, çabalar ve tükettiğimiz kadar anlamlı olduğumuz günümüz dünyasında, “insan olma” özelliklerini yitirir, diyor. Fransız filozof Foucalt buna “bireyin ölümü” olarak adlandırıyor.
Ceylan oyunu seçmesinin sebebini ise; tüketim toplumunun bireysel ilişkileri, değer ölçülerini, hatta gerçek aşkı ve sevgiyi yerle bir ettiği hayatlarımızın uyumsuzluğu, bitkinlik yaratan dünyanın ortasında, hala yaşama isteği ve anlamlandırma umudu ile muhalifliğimizi korumaya çalıştığımız için seçilmiştir, sözleriyle açıklamakta.
Oyuncular ise yönetmeniyle birlikte oyunu çok iyi tahlil etmişler. Kiracı rolünde Murat Taşkent, kapıcı rolünde Devin Özgün Çınar ve Fehmi Karaaslan ise hamal karakterini can vermekte.Enginay Gültekin ve Özbek Yıldız’da bu kadroya eşlik etmektedir.
Son söz: Tüketim çılgınlığının geldiği noktayı anlamak istiyorsanız mutlak izlemelisiniz,
Yazar olmak ister misiniz?
Yazar olarak tiyatrodunyasi.com ailesine katılmak, yazılarınızı yüzbinlerce tiyatroseverle paylaşmak isterseniz tiyatrodunyasi@tiyatrodunyasi.com adresine mail gönderebilirsiniz...